Öyle ki 1939’a kadar ayakta kalabilen Geç Osmanlı dönemi camileri de 1939'da yaşanan Erzincan depreminde yok olmuştur. Yapılan saha araştırmasında günümüze kadar ulaşamamış camilerden sadece İzzet Paşa Camisi’nin kalıntılarına rastlanmıştır. Erzincan’da Akkoyunlu ve Osmanlı dönemi günümüze gelemeyen ancak arşiv belge ve bilgisi bulunan 10 adet cami bulunmaktadır. Bu camiler Akkoyunlu Camisi (1301), Çukurköyü Camisi (19.yy.sonları), Gerek Gerek Camisi (1454-55), Gülâbi Bey Camisi (15.yy.), Gülâbi Bey Mescidi (15. yy.), Hacı Mahinur Camisi (1897), Halilullah Camisi (15.yy.), İzzet Paşa Camisi (19.yy.), Kale Camisi (1535-36), Kurşunlu Camisi (1584-85) şehirde Akkoyunlu ve Osmanlı mimarisi hakkında bilgi vermektedir.
Günümüze kadar ayakta kalamayan bu camilerin 1904 yılına kadar ayakta olduğunu şehir haritalarından öğreniyoruz. Arşiv belgelerinden faydalanarak camilerin banileri, tarihleri, görevli atamaları gibi bilgilerin yanı sıra kitabesi olan camilerin de kitabeleri okunarak bu sayede bilgilerine ulaşılmıştır.
Eski Erzincan valisi olan Ali Kemali’nin kitabından o dönem çekilmiş kitabelerin fotoğrafları ve yer yer malzeme bilgisi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivinden faydalanarak yapıların mimarisi hakkında bilgi edinilmiştir. Arşiv belge ve fotoğraflarından hareketle camiler tanıtılmıştır. Plan kuruluşları bakımından kare veya dikdörtgen planlı camilerdir. Ancak Hacı Mahinur Camisi altıgen planlı olması bakımından farklılık gösterir. İzzet Paşa Camisi dışında hepsi düz ahşap tavan ile örtülüdür. İzzet Paşa Camisi kubbe ile örtülüdür. Malzeme olarak ahşap, kerpiç, taş kullanılmıştır. Yapıların çoğunda son cemaat yeri uygulaması mevcuttur. Camiler sade, gösterişten uzaktır.
Şehrin mimari gelişimini arşiv belgelerindeki bilgilere dayanarak izlemek mümkündür. Bu camiler genel olarak yerel tarzda inşa edilmiş geleneksel düz ahşap tavanlı camiler olup bunların dışında kubbeli camilerle de karşılaşılmıştır. “Erzincan İli Cami Mimarisi” başlıklı doktora tezinde ayrı bir bölümde incelenen tarihi öneme sahip bu 10 adet cami ele alınmıştır. Bu bağlamda yapıların tarihlendirme sorunları, daha önce Ali Kemali tarafından eksik veya yanlış yapılan tarihlemeler yeni belge ve buluntular ışığında ele alınarak Anadolu Türk mimari geleneğinin Erzincan’da unutulmuş eserlerinden Akkoyunlu-Osmanlı mimarisinin önemli yapıları tanıtılmıştır.
