Küresel iklim değişikliğine bağlı kuraklık sorunu yeraltı rezervlerini olumsuz etkiliyor. Haber Global'in haberine göre, Türkiye genelinde 38 bin içme ve kullanma, 17 bin sanayi, 313 bin sulama maksatlı kuyu olmak üzere, toplam 369 binden fazla belgeli kuyu olduğu tahmin edilirken, yeraltı suyu rezervinin ise 23 milyar metreküp olduğu tahmin ediliyor. Ancak son 8 yıllık süreçte yaşanan iklim krizi ve kuraklık sorunları nedeniyle artan yeraltı suyu kullanımı endişe veriyor. Su Politikaları Derneği tarafından yayımlanan son özel raporda, yer altı suyu seviyelerinin hızla düşerek, kalitesinin bozulduğunun altı çizildi.
Raporda, sulamada kullanılan suyun yüzde 25’inin içme, kullanma ve sanayi suyunun ise yüzde 54’ünün yer altı sularından çekildiğine yer verilirken, "Büyükşehirlerimizin içme ve kullanma sularının ortalama yüzde 45’i yer altı sularından çekilmektedir. Belediyeler tarafından çekilen toplam 6.7 milyar metreküp suyun yüzde 45.6'sı kuyu ve kaynak suyu olarak yer altı suyundan çekilmektedir. Ülkemizdeki su havzalarımızın altısında; Meriç-Ergene, Akarçay, Büyük Menderes, Konya Kapalı, Doğu Akdeniz ve Asi Havzaları yer altı suyu tahsis miktarları emniyetli rezerv ve beslenme miktarlarını aşmış veya aşmak üzeredir. Bu bölgelerde acil önlemler devreye girmellidir" uyarıları sıralandı.
Su seviyesinin düşmesi, suyun daha fazla kirlenmesine ve kalitesinin bozulmasına yol açtığına da dikkat çekilen raporda, "Bu süreçler, su yönetimi ve koruma stratejilerinin entegre bir şekilde ele alınmasını gerektirir. Hem su seviyesinin korunması hem de su kalitesinin iyileştirilmesi için sürdürülebilir yönetim uygulamaları ve etkili denetim mekanizmaları oluşturulmalıdır" denildi.
Devlet Su İşleri (DSİ) Eski Daire Başkan Yardımcısı ve Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız ise yer altı su kaynaklarının her geçen gün azaldığına dikkat çekerek, “Yer altı sularımız 6 havzada kırmızı alarm seviyesinde. Yeraltı sularımız büyük bir tehdit altında. Resmi belgeli kuyu sayısı 300 bini aşmış durumda. Bu sayıdan daha fazla kaçak kuyu olduğunu biliyoruz. Yer altı suyuyla sulanan arazinin toplam 1.6 milyon hektara ulaştı. Maalesef 2022 ve 2023 yıllarında DSİ ve Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen yer altı suyu gözlem çalışmaları sonuçlarında havzalarda rezerv ve tahsis değerlerine göre su havzalarının altısında emniyetli rezerv miktarlarının aşıldığı görülüyor" dedi.
"Yer altı sularımızın emniyetli rezervinin tespiti için daha detaylı çalışmalar yapılmalıdır" diyen Yıldız, şu uyarı ve önerilerde bulundu: "Yer altı suyu tahsislerinin kullanım miktarları sürekli takip edilmeli. Tahsis konusunda düşük veya aşırı çekim tespit edilerek rezerv kullanımı dinamik olarak planlanmalı. Bir havzada anlık ölçümlerle yer altı suyu seviyesindeki düşüşün sürekli olduğu ve kritik seviyenin altına indiği tespit edildiğinde su tahsisine son verilmeli, kontroller arttırılmalı, kaçak kuyular kapatılmalı, yasal tedbirler eksiksiz olarak uygulanmalıdır."
"Kaldı ki iklim değişikliği etkisinin arttığı ve yer altı suyu seviyesindeki düşüşün süreklilik kazandığı havzaların sadece tahsise kapatılması yeterli olmamaktadır. Bu havzalarda aynı zamanda kaçak ve aşırı çekimlerin de daha sıkı kontrol edilmesi, kaçak kuyuların kapatılması yer altı suyunun beslenmesi için tedbirlerin alınması gerekir. Bu havzalarda koruma ve beslenme bölgeleri oluşturulmalıdır."
