Otomobil pazarında dengesiz fiyat politikasına neden olduğu için eleştirilerin odağındaki internet üzerinden ikinci el araç satışlarına düzenleme getirildi. Resmi Gazete'nin 27 Ağustos tarihli Ticaret Bakanlığı Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik'e göre bundan sonra işletmelerin ilan verirken uyacağı yükümlülükler ve ilan sitelerinin uyacağı kurallar belirlendi.
Yetki belgesi olmayanların ticari faaliyet kapsamında motorlu kara taşıtı pazarlama ve satışı yapamama kuralı da sürdürülecek. Bir yıl içerisinde üçten fazla ikinci el araç satışı ticari faaliyet olarak kabul edilecek.
İkinci el motorlu kara taşıtı satışlarında Güvenli Ödeme Sistemi'nin herkes tarafından kullanılması zorunlu hale getirildi. Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, fatura tarihinden sonra distribütörler taşıt fiyatında artış yapamayacak ve taşıtı 15 gün içinde yetkili satıcıya teslim edecek. Yetkili satıcılar ise alıcı tarafından ÖTV ve KDV'si ödenen taşıtın fiyatını artıramayacak ve taşıtı 15 gün içinde alıcıya teslim etmekle yükümlü olacak.
İlan verirken yetki belgesi belirtilecek
İkinci el araç satışı için işletmelerin ilan verirken uyması gereken kurallar şu şekilde belirtildi:
MADDE 21- a) Yetki belgesi numarası ve yetki belgesindeki işletme adı veya unvanı ile 20 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen diğer bilgilere güncel olarak yer vermek.
b) Üçüncü kişileri yanıltıcı bilgi ve belgelere yer vermemek.
c) İkinci el motorlu kara taşıtının satılması, taşıt teslim belgesi süresinin veya ilan verme yetkisinin sona ermesi halinde ilan faaliyetine gecikmeksizin son vermek.
Siteler, ilan verenlerin belgesini kontrol edecek
İlan platformlarının uyması gereken kurallar:
MADDE 22- (1) Başkalarına ait motorlu kara taşıtlarının pazarlama ve satışına yönelik ilanlara elektronik ortam sağlayan platformlar aşağıdaki hususlara uymakla yükümlüdür:
a) İşletmelerin üyeliğinin veya kaydının yapılmasından ve yenilenmesinden önce Bilgi Sistemi üzerinden yetki belgesi kontrolü yapmak ve yetki belgesine sahip olmayan işletmelerin üyeliğine veya kaydına izin vermemek.
b) Gerçek kişinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası ya da yabancı kimlik numarası ile telefon numarasını; tüzel kişinin unvanı ve telefon numarasını üyelikten veya ilanın yayımlanmasından önce doğrulamak. Her takvim yılında en az bir defa bu bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek, güncellenmesini sağlamak ve bu bilgileri beş yıl süreyle saklamak.
c) İlan veren gerçek kişilerin ad soyad bilgilerinin tam ad ve soyadı veya tam ad ve soyadın/soyadlarının baş harflerini ve varsa tescil edilmiş işletme adını, tüzel kişilerin ise tescil edilmiş unvanını ve varsa işletme adını içerecek şekilde gösterilmesini sağlamak.
ç) İlana konu taşıtın ilan veren kişiye veya ilan verenin gerçek kişi olması halinde birinci ve ikinci derece kan hısımlarına veya eşine ait olduğunu ya da ilanı veren kişinin ilana konu taşıt sahibi tarafından yetkilendirildiğini ilanı yayımlamadan önce Bakanlığın elektronik sistemleri üzerinden doğrulamak.
d) İlanlara ilişkin talep ve şikâyetlerin internet tabanlı iletişim yöntemlerinden en az biri ve telefon aracılığıyla iletebilmesi için müşteri hizmetleriyle iletişim imkânı sunmak. Bu talep ve şikâyetlerin etkin şekilde yönetilerek sonuçlandırılmasını sağlamak.
e) Piyasa yapısını bozucu veya tüketiciyi yanıltıcı ilanları önlemeye yönelik tedbirleri almak.
Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan "Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik", Resmi Gazete'de yayımlandı.
Konuya ilişkin Bakanlıktan yapılan açıklamada, Bakanlığın otomotiv sektöründe adil, rekabetçi ve istikrarlı piyasa yapısını korumaya yönelik çalışmalarını kararlılıkla sürdürdüğü bildirildi. Yönetmeliğin kamuoyu beklentilerinin karşılanması, motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenlerin ve tüketici mağduriyetlerinin önlenmesi amacıyla hazırlandığı belirtildi.
Yönetmelikle ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretini düzenleyen yönetmeliğin kapsamının genişletildiği belirtilen açıklamada, "Bu kapsamda, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin önemli değişiklikler yapılırken sıfır taşıt ticaretinde distribütör ve yetkili satıcıların yükümlülükleri düzenlendi. Ayrıca, elektronik ortamda gerçekleştirilen taşıt ihaleleri ile taşıt ön değerlemesine yönelik ilke ve kurallar da belirlendi." ifadelerine yer verildi.
"Dolandırıcılığın önüne geçilmesi hedeflendi"
Vatandaşların taşıt alım satımında karşılaşabileceği dolandırıcılık faaliyetlerinin önüne geçilmesinin hedeflendiğine işaret edilen açıklama, şöyle devam etti:
"Sahte para kullanılması ihtimali, nakit ödeme zorluğu ve satış bedelinin ödenmemesi riskinin ortadan kaldırılması amacıyla, ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında Güvenli Ödeme Sistemi'nin herkes tarafından kullanılması zorunlu hale getirildi."
Kısmi ödeme alınan siparişlerde alıcı mağduriyetlerini önlemek amacıyla sipariş formu düzenleme zorunluluğu getirildiği belirtilerek, şunlar kaydedildi:
"Yetkili satıcı, bu formu düzenlemeden alıcıdan herhangi bir ödeme talep edemeyecek, kaporası alınan taşıtı 45 gün içinde alıcıya teslim edecek ve taşıt teslimine 7 gün kalıncaya kadar satış fiyatının yüzde 10'undan fazla kapora alamayacak. Ayrıca alıcı, sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren 14 gün içinde siparişini herhangi bir cezai şarta maruz kalmadan iptal edebilecek."
Distribütör ve yetkili satıcılara yeni kurallar getirildi
Motorlu kara taşıtı tedarik zincirinde adil rekabet ortamının sağlanması ve haksız ticari uygulamaların engellenmesi amacıyla distribütör ve yetkili satıcılara yönelik kural ve yükümlülüklerin getirildiğine yer verilen açıklamada, "Distribütörlerin haksız ticari uygulama olarak kabul edilecek faaliyetleri tanımlanarak yetkili satıcılarla ilişkilerinde uymaları gereken kurallar belirlendi. Buna göre, fatura tarihinden sonra distribütörler taşıt fiyatında artış yapamayacak ve taşıtı 15 gün içinde yetkili satıcıya teslim edecek. Yetkili satıcılar ise alıcı tarafından ÖTV ve KDV'si ödenen taşıtın fiyatını artıramayacak ve taşıtı 15 gün içinde alıcıya teslim etmekle yükümlü olacak." ifadesi kullanıldı.
Yetki belgesinde iş yeri açma ve çalışma ruhsatına sahip olma şartı aranmayacak
Açıklamada, şunlar kaydedildi:
"İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti yetki belgesi temininde yaşanan sıkıntıları gidermek ve işletmelerin yetki belgesiz faaliyet göstermelerinin önüne geçmek amacıyla, iş yeri açma ve çalışma ruhsatına sahip olma şartı yetki belgesi şartlarından çıkarıldı. Böylece diğer tüm şartları taşımalarına rağmen ruhsat şartı nedeniyle yetki belgesi alamayan işletmelerin yaşadığı mağduriyet ortadan kaldırıldı. Bununla birlikte, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmelerin ruhsat mevzuatı kapsamında iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alma yükümlülükleri devam etmektedir."
Açıklamada yetki belgesi şartları arasındaki lise mezuniyeti şartının korunduğu belirtilerek "Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla vergi ya da meslek odası kaydı bulunan işletmeler için 1 Mart 2025 tarihine kadar yapılan yetki belgesi başvurularında lise mezuniyet şartının aranmamasına yönelik düzenleme yapıldı. Böylece sektörün en önemli taleplerinden biri daha Ticaret Bakanlığınca karşılanmış oldu." ifadesi kullanıldı.
Elektronik ortamdaki ihalelerin güvenli ve şeffaf şekilde gerçekleştirilmesinin sağlanmasının amaçlandığı belirtilen açıklamada, ihale şartlarının ve satışa sunulan taşıtlara ilişkin detaylı bilgilerin ihale platformunda ilan edilmesi, ihale fiyatının adil rekabet kurallarına uygun olarak belirlenmesi, ihale platformu işleticisinin ve satıcının doğrudan veya dolaylı olarak ihaleye katılamaması gibi asgari kurallar belirlendiği bildirildi.
İnternet üzerinden yapılan ön değerlendirme kuralları belirlendi
İnternet üzerinden yapılan taşıt ön değerlendirmesinde uyulması gereken kuralların belirlendiği ifade edilerek, şunlar kaydedildi:
"Taşıtını satmak isteyen vatandaşlarımızı yanıltacak fiyat tekliflerinin önüne geçmek ve ön değerleme yapan işletmeler arasında rekabeti bozucu uygulamaları engellemek amacıyla, elektronik ortamda yapılan ön değerlemelerde taşıt sahibine sunulan ilk fiyat teklifi ile nihai teklif arasındaki farkın yüzde 5’ten fazla olmaması, verilen teklifin asgari 24 saat geçerli olması ve fiziksel incelemesi yapılan taşıta aynı gün içinde nihai teklif verilmesine yönelik düzenleme yapıldı."
Öte yandan, yönetmeliğin yetkili satıcıların yükümlülükleri, sipariş usulü satışları ile ihale platformu ve ön değerlemeye ilişkin yükümlülükleri 1 Ocak 2025'te yürürlüğe girecek.
Ödeme sistemine ilişkin değişiklikler işletmeler için yürürlüğe girerken, diğer gerçek veya tüzel kişiler bakımından bir ay sonra yürürlükte olacak.
