Kanuni Sultan Süleyman’ın 1533-1536 yılları arasında çıktığı Irakeyn seferinde Sultan ve ordusu, İstanbul-Tebriz arasında yer alan Türk-İslam menzil şehirlerinde konaklamıştır. Osmanlı tarihçisi Matrakçı Nasuh, tam adı “Beyân-ı Menâzil-i Sefer-i Irâkeyn-i Sultan Süleyman Han” olan eserinde menzil şehirlerini resmetmiştir. Bu eser 109 varak, yani 218 sayfadan oluşmaktadır. 132 sayfasında toplam 107 minyatür ve 25 resimli metin yer almaktadır. Nasûh’un bu çalışması Anadolu, Batı İran ve Irak şehirlerinin topografyasıyla ilgili bilgiler içermektedir.
1534 tarihinde ordu, Sivas üzerinden Erzincan’a geçmiştir. Matrakçı Nasuh, Erzincan şehrinin ortasından geçen Fırat Nehri’ne odaklanmıştır. Etrafı dikdörtgen surlarla çevrili Erzincan’ı dağlar arasında düz ve yeşil bir şehir olarak göstermiştir. Surların yer yer parçalandığı resimden okunabilmektedir; Matrakçı kale içerisinde iki ve tek minareli camilere, büyük yapılara ve evlere de ayrıca yer vermiştir.
Perşembe 10 Sefer 941/20. VIII. 1534 tarihinde Sivas üzerinden Kanuni Sultan Süleyman’ın ordusu ile beraber Erzincan’a gelen Nakkaş Matrakçı Nasuh yaptığı minyatürde, Erzincan’ı dağlar arasında düz bir şehir olarak göstermiştir. Şehir surlarla çevrilmiştir. Surların önünde kademeli birer kaide üzerinde kubbeli iki küçük yapı dikkat çekiyor. Şehrin ortasından Fırat nehri geçiyor. Surlar, kale içerisinde iki ve tek minareli camilere, büyük yapılara ve evlere yer verilmiştir.
(Nasuh Matrakçı’nın Erzincan minyatürü.)
Matrakçı Nasuh'un minyatürlerinde Erzincan ve Tercan
Zikr ( Anmak, hatırlamak. Anılmak) olan Erzincan ki : Ezerbaycan memleketlerinin büyüğü ve Şirvan Gürcilerinin ticaret yeri ve İran – Turan memleketlerindendir.
İdare etmeye muktedir olan Padişah Hazretleri, dağ gibi büyük, deniz gibi kalabalık, bölük bölük askeri ile Fırat ırmağı kenarında yeşil bir yere yıldızlar gibi sabit ve parlak olan beyaz bir otağ kurdu. Konakladığı yer, şekil ve süs yardım tabiatı, huzur nuru ve güzellik – sevinç şevkatini verdi. Tam bir insaf ve yaygın bir ikram ile yakın ve uzaklarında olan kendi idaresi altındaki zümrelerin kalplerini gelin yüzü gibi parlak, doymayan güzel gözler gibi ketip edip ve süsleyip bir iki gün ikâmet eyledükten sonra, heybet-i cihanı kahredici olan (K. S. Süleyman) hükümdara yakışır hücum edici olan ordusu ile Van gölünün kenarında olan Erciş Kalesi’ne varınca meydana gelen yerler bunlardır ki, zikr olunur.”
Nasuh Matrakçı’nın Tercan (Üstte) ve Mama Hatun (Ortada) minyatürü.
Erzincan simgesi (Urartu)
