Türkçe anlamı değiş tokuş veya takas etmek anlamına gelen swap ekonomi piyasası içerisinde de bu bağlamda kullanılmaktadır. Swap, aynı değer birimi üzerinden ödemesi olan kişi ya da kuruluşların bu ödemelerin yükümlülüklerini karşılıklı uzlaşmayla takas etmesi anlamına gelir. Bu yükümlülükler faiz ödemesinin türü veya döviz cinsi gibi tarafların anlaşmalarına bağlı olarak değişebilir.
Örneğin iki yıllık bir borcu sabit faizle ödemesi gereken kişi ya da taraf, aynı koşullardaki dalgalı faiz oranlarına sahip ödemesi olan diğer bir tarafla swap yapabilir. Bu işlemdeki amaç, ödeme yükümlülüklerinin ya da döviz kurlarındaki değişimlerin sonucunda oluşabilecek riskleri en aza indirgemektir. Ödeme planları değişen taraflar için de karşılıklı anlaşma sağlandığında kullanışlı olabilir.
Swap Türleri Nelerdir?
Piyasada kullanılmakta olan mevcut swap işlemlerine:
1. Para swapi
2. Emtia swapi
3. Kredi temerrüt swapi
4. Çapraz döviz swapi
5. Faiz swapi
6. Forex swapi
7. Total getiri swapi örnek verilebilir.
En çok kullanılan swap türleri ise para, çapraz döviz ve faiz swapleri olarak gösterilmektedir.
l Para swapi, tarafların uzlaştığı miktar ve çeşitlerdeki para birimlerinin değiş tokuşudur.
l Çapraz döviz swapi, sahip olunan borçtaki anaparanın döviz türü ve ödenen faiz yapısının belli şartları yerine getirerek yaptıkları swap işlemidir.
l Faiz swapi ise, farklı faiz oran ve şartları üzerinden ödemeleri olan tarafların faizlerin ödeme türlerini değiştirmeleridir. Bu işlemde yapılan değişim borcun kendisi değil, anlaşılan vadeler için ödeme planıdır.
Swap İşleminin Avantajları ve Dezavantajları
Ödeme planlarını değiştiren kişi ya da kuruluşların, faiz ödemelerinin getirdiği riskleri azaltmalarına ya da farklı ödeme koşullarına ulaşmalarına imkân sunar. Farklı piyasalara ya da döviz kurlarına erişim kısıtlaması olan kişiler için swap işlemi, yeni kaynaklara ulaşımı da kolaylaştırarak çeşitli avantajlar sağlamış olur. Çeşitli işletme ve kuruluşlar için fon giderlerini azaltırken etkin bir yönetim sağlar.
Bu avantajların yanı sıra azaltılmak istenen faiz riskleri ortadan tam olarak kalkmamakla beraber sözleşmeler tam olarak belirli bir standartta sürdürülmemektedir. Standardın mevcut olmayışı ise bu işlemin resmi bir organizasyon aracılığıyla yapılmıyor oluşundan kaynaklanan bir dezavantajdır. Organizasyon ya da piyasa aracılı bir sistem olmadığı için komisyon ücreti şartı da bulunmaz.
