Tartışmalı tarım ve hayvancılık politikaları yanında, enflasyondaki yükselişle de bu alandaki sorunlar tetiklenince gıda enflasyonu Türkiye’de son yıllarda alım gücünü eriten bir artış gösterdi. Son beş yılda et fiyatları da yüksek oranlarda arttı.
Nefes Gazetesi’nden Büşra Genel’in haberine göre, et fiyatları 2020 yılından bu yana yüzde 1.230 oranında arttı. Dana karkas etin kilosu 2020 yılında ortalama 32,35 TL olurken, 2025 yılında 432 TL’ye çıktı.
Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) ‘Doğru dürüst yemek’ başlığıyla duyurduğu 2023 verilerinde, Türkiye, ‘İki günde bir etli yemek, tavuk veya balık yemeye gücü yetmeyenler’ sıralamasında yüzde 39,1 ile 36 Avrupa ülkesi arasında ilk sırada yer aldı. Türkiye’yi yüzde 23,2 ile Romanya, yüzde 19,9 ile Bulgaristan, yüzde 17,8 ile Slovakya takip etti.
Emekli et alamıyor
Son beş yılda et fiyatlarındaki değişim ise çarpıcı tabloyu gözler önüne serdi. 2020’den bu yana et fiyatları yüzde bin 230 oranında arttı. Fiyatlar önüne geçilemez biçimde artarken emeklinin ve asgari ücretlinin aylıkları günlük et tüketme miktarını karşılamanın uzağında kaldı.
Et ve Süt Kurumu’nun 2023 yılı Sektör Raporu’nda Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü (OECD) ve Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine dayanarak verdiği bilgiye göre, dünyada en çok kırımızı et tüketen ülke, kişi başına 44,4 kiloyla Uruguay olurken, ikinci sırada ise Arjantin geldi.
Dünya kişi başı ortalama et tüketim miktarı 28,5 kilo olurken, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ‘Kırmızı Et Durum ve Tahmin 2023’ araştırmasına göre, Türkiye’de kırmızı et tüketimi 2022 yılında 18,44 kilo olarak gerçekleşti.
Fiyatlar Ramazan’da da yükseldi
Emekli ve dar gelirlinin evine bu bayramda et girmedi. Ramazan ayı boyunca et fiyatlarının sabitlenmesi için alınan önlemler, girdi maliyetlilerindeki artışa yenik düştü. Son birkaç günde et fiyatları yeniden yükselişe geçti.
Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin 28 Mart, ‘Ramazan sonu ve mart ayı üretici market fiyatları’ raporunda, şubat ayında 644,37 liradan satılan dana eti, mart sonunda 692,12 liraya yükselerek yüzde 7,4’lük artış gösterdi.
Et fiyatı dünyanın yaklaşık 3 katı
Hazırladığı grafiklerle X platformunda dikkat çeken ‘siyasal iktisatçı’ İnan Mutlu da son paylaşımlarından birinde et fiyatlarının dünyada ve Türkiye’de seyrini gözler önüne serdi. Bir kilogram et fiyatının dünyada ortalama 6 dolar 62 sente satıldığını belirten Mutlu, Türkiye'deki fiyatın ise 17 dolar 81 sent ile dünyanın çok üstünde olduğunu belirtti. İşte o grafik:
