Gelişmiş dünya ülkeleri kendi ülkelerindeki gen kaynaklarını toplayarak koruma altına alırken, Türkiye de bu alanda önemli çalışmalara imza atıyor. Ülkelerin biyolojik çeşitliliklerinin bir kısmını oluşturan ve insan beslenmesinde büyük öneme sahip gen hazineleri, gelecekte dünya üzerinde yaşanabilecek felaketler, gen kaynaklarının kaybolup gitmesine karşı alınan çok önemli bir önlem olarak gösteriliyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı TAGEM’e bağlı Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü de bu anlamda çok önemli bir çalışmaya imza atıyor. Aralarında Erzincan, Van, Bitlis, Erzurum, Ardahan, Iğdır, Kars, Artvin, Bayburt, Gümüşhane ve Bingöl’ün bulunduğu 11 ile ait bitkisel gen kaynaklarını toplayan Müdürlük bunları koruma altında tutuyor. 1994 yılında başlatılan çalışma kapsamında 2019 yılına kadar gen kaynakları toplanmaya devam etti. Yaklaşık 25 yıl süren çalışma boyunca Erzincan’da adeta bir gen hazinesi oluşturuldu.
Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürü Samet Karataş, Erzincan’ın Bahçeli Köyü’nde 180 dekarlık alanda koruma altına alınan gen hazinesi konusunda önemli açıklamalarda bulundu. Enstitü Müdürü Karataş açıklamasında; “Tarım ve Orman Bakanlığımız adına Erzincan’da bölgenin gen kaynaklarını koruma amacıyla başlattığımız Doğu Anadolu Genetik Kaynaklarının Toplanması, Muhafazası ve Karakterizasyonu ismli projemiz kapsamında önemli bir çalışma yürütüyoruz. Proje çalışmaları kapsamında, Erzincan, Van, Bitlis, Erzurum, Ardahan, Iğdır, Kars, Artvin, Bayburt, Gümüşhane ve Bingöl illerinde yapılan sürvey çalışmaları ile 142 elma, 144 armut, 41 erik, 45 dut, 27 kiraz, 11 ayva, 10 kayısı, 12 kuşburnu, 13 badem, 5 şeftali, 3 vişne örneği olmak üzere toplam 453 örnek tespit edilmiş, bunlardan aşı kalemi temin edilerek Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsünde aşılama çalışmaları yapılmış ve Bahçeliköy’de her örnekten 3 ağaç ile 5x4 m, kuşburnu genetik kaynaklarında ise Enstitü merkez arazisinde her örnekten 3 ağaç ile 2x2 m olacak şekilde koleksiyon bahçesi kurulmuştur. Toplama, muhafaza ve değerlendirme çalışmaları devam etmektedir. Proje kapsamında bölgedeki üzüm örnekleri de toplanmaktadır. 2022 yılında 7 elma genotipi, 10 armut genotipi, 2 kiraz genotipi, 2 dut genotipi ve 1 erik genotipinden 5 adet fidan olacak şekilde tescil bahçesi Bahçeliköyde kurulmuştur. Bu seçilen genotiplerin karakterizasyon çalışmaları yapılmış olup önümüzdeki yıllarda tescil işlemlerine başlanacaktır. 2024 yılında 11 meyve genotipinden her birinden 5 fidan olacak şekilde tescil bahçesine aktarılacaktır. Doğu Anadolu Meyve Genetik Kaynaklarının Toplanması Muhafazası ve karakterizasyonu projesi kapsamında 11 alt proje yürütülmektedir. Bu genetik kaynaklarımız hem ülkemiz hem de insanlık için birer hazine değerinde olduğunun bilincindeyiz. Ülkemize ait bu zenginliği en iyi şeklide korumaya ve çalışmaya devam edeceğiz” diye konuştu.
