Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Döner ”Yeni Anayasa şart”. Maddeler arasındaki uyumunu kaybetmiş anayasanın yeniden ele alınması gerekir. Türkiye Yazarlar Birliği Erzincan Şubesinin Haftalık kültürel faaliyetleri devam ediyor. TYB’nın bu haftaki konuğu EBYÜ Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. D. Ayhan Döner idi.
TYB Erzincan Şubesi Kültürevi'nde ki Programda konuşan Ayhan Döner “Batıda ve Türkiye’de Anayasa Hareketleri” başlığını taşıyan konuşmasının başında Anayasa’nın tanımını, konusunu anlattı. Batıdaki anayasa hareketlerinin Osmanlıdaki anayasalardan çok gerilerde olduğunu söyledi.
Türkiye'nin anayasal gelişmelerinin köklü bir tarihe sahip olduğu ve bu süreçte devlet iktidarının sınırlandırılması ile bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin korunmasının ana hedef olduğunu söyledi.
Osmanlı dönemindeki Anayasal hareketleri anlatan Prof. Dr. Ayhan Döner: Sened-i İttifak (1808): Padişahın yetkilerini sınırlayan ve vatandaşlara haklar tanıyan bir belge olarak tanımlanmış, ancak uygulanması zor olmuştur. Tanzimat Fermanı (1839): Kanun üstünlüğü, yargılamaların aleniliği ve kişi dokunulmazlığı gibi ilkeler getirilerek modern anayasal düzenlemelerin temeli atılmıştır. Islahat Fermanı (1856): Müslüman ve gayrimüslimler arasında eşitlik sağlamayı amaçlayan bu ferman, din ve vicdan özgürlüğü gibi temel hakları güvence altına almıştır. 1876 Kanun-u Esasi: Türk tarihindeki ilk yazılı anayasa olarak kabul edilen bu metin, meşruti monarşi sistemini getirmiş ve padişahın yetkilerini sınırlandırmıştır. 1909 yılında yapılan değişikliklerle parlamenter sistemin temelleri atılmıştır.” Şeklinde konuşmasını sürdürdü.
Cumhuriyet Dönemi Anayasa hareketlerini de anlatan Prof. Dr. Ayhan Döner : “1921 Anayasası: Milli egemenlik ilkesini ilk kez anayasal bir metne dahil etmiştir. Olağanüstü şartlar altında hazırlanmış kısa bir metin olmasına rağmen önemli bir dönüm noktası olmuştur. 1924 Anayasası: Milli egemenlik ilkesini tekrar vurgulayan bu anayasa, yasama ve yürütme yetkilerini TBMM'ye vermiş, ancak yargı bağımsızlığı konusunda yetersiz kalmıştır. 1961 Anayasası: Temel hak ve özgürlükleri daha geniş ve güvenceli bir şekilde düzenleyen bu anayasa, sosyal hakları ilk kez anayasal metne dâhil etmiş ve Anayasa Mahkemesi'nin kurulmasıyla kanunların anayasaya uygunluğunun denetlenmesini sağlamıştır.” şeklinde konuştu.
Bir soru üzerine ise Türkiye’nin yeni bir anayasaya ihtiyacının bulunduğunu, birbiri ile çelişmeyen ve idareyi geçmiş tecrübelerin ışığında daha iyi bir yönetime kavuşturacak Anayasa konusunda bütün siyasi partilerin ittifak halinde olduğunu, ancak partilerin bazı özel isteklerinin bulunduğunu söyledi.
Editör: Mehmet Yaşar Çiçek
