Nefes Darlığı Belirtileri Nelerdir?
Kişinin hayat kalitesinin düşmesine ve günlük yaşantısına engel olan nefes darlığı, ciddiye alınması ve bu duruma sebep olan nedenlerin araştırılması gereken bir rahatsızlıktır. Sıklıkla görülen nefes darlığı belirtileri şu şekilde sıralanır:
- Nefes alıp vermede güçlük
- Hırıltılı solunum
- Yeteri kadar nefes alamama hissi
- Yorgunluk ve sürekli hâlsiz hissetme
- Havasız kalma ya da boğulma hissi
- Göğüs ağrısı
- Kanlı balgam
- Kronik ve aniden başlayan öksürük
- Normalde rahatlıkla yapılan aktivitelerde zorluk çekme
- Nefes alamadığını hissederek gece uykudan uyanma
- Dinlenme sırasında soluk alıp vermede zorluk
- Bilinç bozukluğu
- Kalp çarpıntısı
- Kilo kaybı
- Baş ağrısı ve baş dönmesi
- Ayak bileklerinde ve bacaklarda görülen şişlikler
Nefes Darlığı Neden Olur?
Kişinin nefes alıp vermekte zorlanması ve yeteri kadar nefes alamaması olarak tanımlanan nefes darlığı, akciğere bağlı sebepler ve akciğere bağlı olmayan sebepler olarak iki ayrı başlık altında incelenir. Nefes darlığı sebepleri çoğunlukla, akciğerde var olan patolojiye bağlı olarak görülür. Akciğere bağlı olmayan nefes darlığı neden olur sorusu ise kalp problemlerine ve psikolojik nedenlere bağlı olarak görülebilir şeklinde yanıtlanır.
Soluk alıp vermeyi güçleştiren rahatsızlık, kalp, akciğer ve diğer hayati fonksiyonlara sahip dokuların yeterince oksijenlenememesine ve karbondioksidin vücut içinde birikmesine yol açabilir. Akciğer kanseri, obezite, guillain barre sendromu, myastenia gravis, verem, panik atak ve anksiyete bozuklukları da nefes darlığına yol açan nedenler arasında yer alır. Akut ya da farklı bir deyişle aniden ortaya çıkan nefes darlığının nedenleri ise şu şekilde sıralanır:
- Astım
- Kalp krizi
- Kalp yetmezliği
- Tansiyon düşüklüğü
- Solunum yolu tıkanıklıkları ve yabancı cisim varlığı
- Pnömoni olarak tanımlanan zatürre
- Sönmüş akciğer olarak bilinen pnömotoraks
- Akciğer arterlerinde gelişen ani kan pıhtılaşması sonucu görülen pulmoner emboli
- Kan kaybı
Kronik olarak görülen nefes darlığının nedenleri şöyledir:
- Obezite
- İnterstisyel akciğer hastalıkları (romatizmal hastalıklar, toz ve gazlara maruz kalma)
- Tıkayıcı akciğer hastalıkları (sigara kullanımı, KOAH)
- Restriktif akciğer hastalıkları (kalp yetmezliği, anemi)
- Yaşlılık
- Astım
Akciğere Bağlı Görülen Nefes Darlığı
Akciğer kapasitesinin düşmesine neden olan astım, akciğere bağlı gelişen nefes darlığı şikayetlerinin başında gelir. Hava yollarında daralmaya sebep olan astım, göğüste daralma hissi ve yeterince nefes alamama şikayetlerine yol açar.
Genellikle akciğerlerde hırıltılı ve ıslık sesine benzer bir ses ile karakterizedir. Hava yollarının daralmasına ve dolayısıyla nefes darlığına yol açan diğer etkenler arasında, ağır egzersiz, soğuk algınlığı, grip ve alerji gibi nedenler yer alır. Nefes yollarında yabancı cisim bulunması da nefes darlığı şikayetine neden olur. Özellikle küçük çocuklarda görülen bu durum, aniden soluk alıp vermede güçlük şikayetine yol açar ve acil olarak müdahale edilmesi gerekir.
Uzun süre zehirli gaz solumak da benzer şikayetlere yol açar. Özellikle sıcak su ile yapılan temizlik sırasında, deterjandan kaynaklanan kimyasal içerikli buhar, farklı deterjanların karıştırılması sonucu ortaya çıkan gaz, soba ve doğalgaz zehirlenmesi nefes açlığı şikayetlerine yol açabilir. Pnömotoraks olarak tanımlanan akciğerin tamamının ya da bir kısmının sönmesi durumunda ise akciğer bölgesinde yoğun ağrı ile birlikte nefes darlığı görülebilir.
Akciğerlerde yer alan kan damarlarında oluşan pıhtılaşma sonucu, kan dolaşımının kısmen ya da tamamen durması olarak bilinen pulmoner emboli; şiddetli göğüs ağrısı, kanlı tükürük, bayılma ve nefes darlığına yol açan bir hastalıktır. Kronik bronşit, sigara kullanımı, KOAH, çevre ve hava kirliliği, sanayi bölgesine çok yakın yaşamak, zararlı kimyasallara maruz kalmak da akciğerlere bağlı olarak görülen nefes darlığına yol açan etkenler arasında yer alır.
Kalbe Bağlı Görülen Nefes Darlığı
Kalp kaynaklı olarak görülen nefes darlığı şikayetleri ani olarak ortaya çıkmaz. Şikayetlerin zaman içinde artarak devam ettiği bu durumda, hasta uzun süre nefes darlığını tolere eder ve şikayetlerin farkına varmaz. Şiddetli göğüs ağrısı ile karakterize olan kalp krizi, erken dönemde nefes darlığı şikayetine yol açabilir.
Kalp çarpıntısı da bazen kişinin yeteri kadar nefes alamamasına sebep olabilir. Yüksek tansiyon ve kalp yetmezliği gibi hastalıklara bağlı olarak ödem oluşumu görülebilir. Özellikle kalp kaynaklı olarak görülen akciğer ödemi, nefes darlığı ile birlikte seyreden ve acil müdahale gerektiren bir hastalıktır.
Nefes Darlığı İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Nefes darlığı sorunu için öncelikle birinci basamak sağlık hizmeti sunucusu olan aile hekiminize veya iç hastalıkları uzmanına başvurabilirsiniz. Bu doktorlar, nefes darlığının nedenini incelemek ve temel tedaviyi başlatmak için sizi yönlendirebilirler. Daha spesifik sorunlar, örneğin akciğer hastalıkları ile ilgiliyseniz, pulmonoloji (göğüs hastalıkları) uzmanına yönlendirilmeniz gerekebilir. Kalp hastalıkları nefes darlığına yol açıyorsa, bir kardiyoloji uzmanına başvurmanız gerekebilir. Nefes darlığına neden olan sorunun türüne ve şiddetine bağlı olarak, birden fazla uzmana danışılabilir.
Nefes Darlığı Tanısı Nasıl Koyulur?
Hastanın öyküsü, uzman hekim tarafından ayrıntılı olarak dinlendikten sonra ayrıntılı olarak fizik muayenesi yapılır. Gerekli gördüğü durumda hekim, akciğer grafisi, kan testleri, solunum fonksiyon testleri, tomografi, bronkoskopi, koroner anjiyografi gibi farklı radyolojik ve laboratuvar testleri ister. Psikolojik değerlendirme ile birlikte alınan sonuç raporuna göre nefes darlığına sebep olan durum netleştirilir ve uygun tedavi düzenlenir.
Nefes Darlığına Ne İyi Gelir?
Nefes darlığına sebep olan nedenin saptanmasının ardından, hekim tarafından uygun tedavi düzenlenerek nefes darlığı şikayetleri giderilir. Sıklıkla sorulan nefes darlığına ne iyi gelir sorusunun yanıtını vermek için nefes darlığına neyin sebep olduğu ayrıntılı olarak araştırılmalıdır. Altta yatan hastalığın tedavi edilmesi ile birlikte, nefes darlığı şikayeti de ortadan kalkar. Ancak sigara kullanımından uzak durmak, uzun süre ile kirli hava solumamak, kimyasal temizlik ürünlerini karıştırmamak ve solumamak olası nefes darlığı şikayetlerini önlemede yardımcıdır. Daha iyi bir yaşam için kontrollerinizi düzenli olarak yaptırmayı ihmal etmeyin.
Nefes Darlığından Kurtulmanın Yolları Nelerdir?
Nefes darlığının üstesinden gelmenin bazı etkili yolları vardır. İlk olarak, nefes darlığına neden olan temel sağlık sorunları, özellikle astım, KOAH veya alerjiler gibi kronik solunum yolu hastalıkları kontrol altına alınmalıdır. Sigara içmeyi bırakmak veya dumanın olduğu ortamlardan uzak durmak da önemlidir. Düzenli egzersiz yapmak, solunum kaslarını güçlendirmek ve akciğer kapasitesini artırmak için faydalı olabilir. Ayrıca stres yönetimi, doğru nefes tekniklerini öğrenmek ve uyku düzenine dikkat etmek de nefes darlığı sorununu hafifletebilir.
