Regaib’in anlamı nedir? Bu gecede neler yapılmalı?
Regaib, kendisine rağbet edilen şey, bol ve değerli mükâfat anlamına gelmektedir. Üç ayların başlangıcı olan, Regaib gecesinde gündüzleri oruç tutulması ve gecesi de muayyen nafile ibadet edilebilir.
Regaib gecesi ile ilgili Kur’an’da saygı gösterilmesi ve hadisi şeriflerde gün belirtilmeksizin oruç tutulması tavsiye edilen haram aylardan kabul edilmektedir.
Üç aylar (Haram aylar) ile ilgili ayetlerde Allah (cc) buyuruyor, “Sana haram ayı, onda savaşmayı soruyorlar. De ki: Onda savaşmak büyük günahtır. Allah’ın yolundan menetmek ve O’nu inkâr etmek, Mescid-i Harâm’dan (insanları) engellemek, halkını oradan çıkarıp sürmek ise Allah katında daha büyük günahtır. Fitne de öldürmekten daha ağırdır. Güçleri yeterse sizi dininizden çevirinceye kadar durmadan sizinle savaşırlar. İçinizden kim dininden döner de kâfir olarak ölürse, dünyada ve âhirette amelleri boşa gidenler işte bunlardır. Cehennemin dostları da bunlardır ve orada onlar devamlı kalıcıdırlar.” Bakara suresi 217)
REGAİB GECESİ ANLAMI?
Regaib gecesi ile ilgili özellikle tasavvufi bazı eserlerde, Hz Peygamber’in Regaib gecesinde ana rahmine düştüğü, Recep ayının ilk Perşembe günü oruç tutup gecesinde Regaib adıyla bir namaz kılmanın sevap olduğu ve bu gecenin birçok fazileti bulunduğunu vurgulayan rivayetlerin doğru olmadığı hadis âlimlerince belirtilmiş. İbnü’l- Cevzi , Regaib orucu ve namazı ile ilgili hadisin Zahid Ebü’l- Hasan Nureddin Ali b. Abdullah Abdullah b. Hüseyin b. Cehdam (Ö.414/1024) tarafından uydurulduğu ve hadisin başka kaynakta geçmediğini belirtir.(el-Mevzuat,II,47)
İSLAM ÂLİMLERİ NE DİYOR?
İslam âlimlerinin büyük bir kısmı Hz Peygamber, sahabe ve tabiin döneminde Regaib kandilinin bilinmediği, kandil geceleri ve kutlanmasının diğer dinlerin tesiri altında ortaya koyulduğu, dolayısıyla be gece için özel bir ibadet yapmanın dinde yeni bir ibadet ihdas edildiği anlamına geleceğini, Hz Peygamber tarafından genel olarak bid’atların yasaklanmasının yanı sıra(Buhari, “Sulh”,5) Cuma günü ve gecesi özel bir ibadet yapmanın da yasaklandığını (Müslim, Siyam”,147-148) bu sebeple Regaib günü ve gecesinde özel muayyen ibadet yapılmasının dinen sakıncalı olduğu belirtilmiştir. Bir kısım âlimler ise genel anlamda fazileti ayet ve hadislerde belirtilen Recep ayının bir gecesi olması sebebiyle Regaib gecesi ninde faziletli sayılacağı, namazın en üstün ibadet olup akşamla yatsı arasında nafile namaz kılmanın fazileti hususunda – zayıf da olsa hadisler, sahabe ve tabiin sözleri (Tirmizi. “Salat”,204 İbni Mace, “İkametü’s – salat”,185;Taberi, XV,69; XXI, 100 ) bulunduğu, Müslüman toplumlarda özel günler olduğuna inanılan, dini duyguların yoğun olarak yaşandığı bu geceleri vesile kılarak kaza ve nafile namaz kılmanın, Kur’an okumanın, çeşitli hayırlarda bulunarak Allah(cc)’a yaklaşmanın dinen sakınca olamayacağını ifade etmişlerdir.
TÜRK TARİHİNDE REGAİB GECESİ
Osmanlı döneminde Molla Fenari, Regaib gecesi hususunda olumlu görüş belirtmiş, çeşitli dönemlerde bu hususta lehte ve aleyhte risaleler yazılmış (Keşfü’ẓ-ẓunûn, bk. bibl.; Îżâḥu’l-meknûn, II, 196). Çeşitli görüş ve uygulamalar günümüze kadar devam ede gelmiştir.
