Sosyal medya üzerinden alışveriş yapmak isteyen tüketicilere kullanılmış eski elbiseler gönderildiğini belirten Tüketici Hak Arama Derneği Hukuk Komisyonu Başkanı Avukat Mehmet Raşit Çavuşoğlu, “Bu durumda Türk Ceza Kanunu m. 157 ve 158’de düzenlenen dolandırıcılık suçu kapsamında öncelikle suç duyurusunda bulunulabilir, Tüketici Hakem Heyetlerine müracaat edilemez” dedi.
Tüketici Hak Arama Derneği Hukuk Komisyonu Başkanı Avukat Mehmet Raşit Çavuşoğlu; büyük ve popüler internet sitelerinden yapılan alışverişlerde tüketici lehine iade hakkının kolaylaştırılmış olduğu ve bu iadenin 14 gün içerisinde yapılabileceğini ifade ederek, “Fakat Instagram, Facebook gibi sosyal medya mecraları üzerinden yapılmak istenen alışverişlerde tüketicilerin genellikle sorun yaşadığı, hatta hesapların bir süre sonra kapatıldığı ve başka hesaplarla dolandırıcılığa devam edildiğini gözlemliyoruz. Bu durumda sorun tüketici uyuşmazlığı olarak değil, adli olay olarak değerlendirilmektedir. Özellikle sosyal medya üzerinden yapılmak istenen alışverişlerde, geri gönderilen ürünün kabul edilmemesi, ürünün satıcıya kargolanmasına rağmen para iadesinin yapılmaması, sipariş edilen ürün yerine başka ürünün gönderilmesi gibi tüketicilerden pek çok şikayet alıyoruz.
Son yaşadığımız olayda tüketici, Instagram üzerinden alışveriş yaptığını, sipariş ettiği pijama ve tişört yerine eski kullanılmış ürünler gönderildiğini belirtti. Tüketicilerin 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’dan kaynaklanan hakları vardır. Ancak burada önemli olan karşı tarafın ticari işletme olmasıdır. Eğer satıcının ticari kimliği yoksa, Türk Ceza Kanunu m. 157 ve 158’de düzenlenen dolandırıcılık suçu kapsamında sadece suç duyurusunda bulunulabilir. Tüketici Hakem Heyetlerine müracaat edilemez.
Bizlerin yoğun şekilde aldığı farklı bir şikayet ise gerek internet sitelerinde, gerekse sosyal medya mecralarında satış yapan kişilerin profillerine iade ve değişiklik yoktur gibi bilgilendirmeler yazdığı ve tüketicinin aldığı ürünü iade etmek istediğinde bu yazıları hatırlatarak cayma haklarının olmadığı ileri sürülmesidir.
Kanunda kıyafet, mobilya, eşya gibi ürünler mal olarak; dil eğitimi, online psikolojik, doping hafıza, rehberlik ise hizmet sektörünün alanına girmektedir. Bu ürünler içerisinde özel sipariş verilen, hoş geldin Ayşe bebek yazılı kapı süsleri, fotoğrafınızın baskılı olduğu tablolar, çabuk bozulacak çiçek, pasta, hijyen ve sağlık açısından iade edilemeyecek iç çamaşırı ve bilgisayar, cep telefonu gibi elektronik ürünlerin iade hakkı yoktur. Bu ürünler haricinde satıcıların profillerine, biyografilerine yazmış oldukları iade kabul edilmiyor yazısının hukuki olarak hiçbir geçerliliği yoktur. Peki tüketicilerin yaptıkları alışverişlerde yasal cayma (iade) haklarını kullanırken izleyecekleri yol nasıl olacaktır? Satıcının iade/değişim yoktur yazısı tüketicinin kanundan kaynaklanan hakkını kullanmasına engel değildir ve 14 gün içerisinde iade (cayma) hakkını kullanabilir. Öncelikli olarak yapılması gereken; satıcıya kanundan kaynaklanan cayma hakkının kullanılmak istendiğini ve ürünü iade etmek istendiği bildirilmelidir. Satıcının iade talebini kabul etmediği durumlarda; alışverişin tutarı 2023 yılı içerisinde Resmî Gazete'de yayınlandığı şekliyle 66 bin TL’nin altında kalıyorsa önce Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurulması gerekmektedir. Tüketici Hakem Heyetine e-Devlet üzerinden ürün, ürünün faturası, satıcı bilgileri gibi delil niteliğindeki belgeler sisteme yüklenerek başvuru yapılabilir. Tüketici Hakem Heyeti’ne yapılan başvurular en fazla 6 ay içerisinde karara bağlanmaktadır. İvedi durum incelemesi talebinde bulunulduğu takdirde bu talep yerinde görülürse daha kısa sürede de karara bağlanabilir. Tüketici Hakem Heyeti’nin kararı tarafları bağlayıcı ve icra edilebilir niteliktedir. Bununla beraber karara itiraz yolu da mümkündür. Tüketici Hakem Heyeti’nden gelen karara karşı 15 gün içerisinde Tüketici Mahkemeleri’ne itirazda bulunulabilir” diye konuştu.
