Dünyadaki yeme, içme ve lavoba tuvalet ihtiyacını giderme gibi insani ihtiyaçları giderme uzayda yer çekiminden kaynaklı astronotlar için sorun haline gelmiştir.
Astronotlar bu gibi temel insani ihtiyaçları karşılamak için uzaydaki misynlarına odaklandıkları için insani ihitiyaçlarını başta göz ardı etmiş bunu da tesadüfen fark etmeleri oldukça ilginç bir hale gelmiştir.
UZAYDA TUVALET PROBLEMİ
ABD tarafından Mercury projesinde yer alan astronot Alan Shepherd’in uzayda 15 dakika kalması gibi bir plan yapılmıştı.
Astronotun giydiği özel kıyafetinden dolayı giyinme süreci uzun bir zaman alıyordu.Üstüne fırlatma rampasındaki sorunlar görevin gecikmesine neden oldu.
Shepherd tuvalet ihtiyacını gidermek zorunda kaldı.Onun için tek çözüm kıyafetin içerisine idrarını yapmasıydı.Bunun için gerekli izinler aldı.
Tuvalet ihtiyacını gidermek ciddi sorunlar haline geldi.Çözüm için çeşitli metodlar denendi.
İlk olarak astronotlar için kondom benzeri kılıf kullanılmasına rağmen, bu kılıf yer çekimsiz ortamda işe yaramadı.
Dışkı ihtiyacını gidermek için aynı dönemde kalçalarına poşet benzeri bir sistem kullanıldı.
Kondom benzeri kılıflara vana sistemi eklenmeye çalışılsa bile bu yöntem oldukça tehlikeliydi. Ayrıca bu çözümler, kadın astronotlar için düşünülmemişti.
Bu ilkel yöntemlerin kokuya yol açtığı ve oldukça basit olduğu anlaşılınca, daha iyi çözümler arayışına girildi.
Bu soruna köklü çözüm getirilmek isteniyordu ,Ay yürüyüşünde kullanılan astronot kostümlerinde idrarın kostümün bir bölümlünde tolandığı bir sistem tasarlandı.
Bu sistemden ise ilk faydalanan Buzz Aldrin tarihe geçti.
Bir kadın astronotun uzay misyonlarına dahil olması ile tuvalet problemi de değişim gösterdi ve bebek bezine benzer külotlar tasarlandı.
Bunlar, erkek astronotlarda da işe yaradı ama sadece depolama işi görüyordu ve hala rahatsızlık hissi veriyordu.
Yeni nesil tasarlanan astronot kıyafetlerinde çözüm arayışı sürerken
NASA astronotların uzay aracı içerisinde ve dışarısında kullanılması için geliştirilen iki farklı kostüm geliştirdi.
Orion isimi giysi astronotların altı gün boyunca bütün ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri biçimde tasarlandı ve tuvalet bile dahil edildi.
SpaceX firması da bu konu ile ilgili çalışmalar yürütüyor, bu süreçte tasarlanan uzay elbisesini Tesla Roadster’deki ‘Starman’e giydirdiler ve hala kıyafetten sinyaller alıyorlar.
NASA astronotların tuvalet ihtiyacının giderilebilmesi için bir yarışma bile açtı ve 30.000 dolarlık bir ödül koydu. 2017 yılında Dr. Thatcher Cardon, bir prototip geliştirerek HeroX ve NASA 2017 Space Poop Yarışması’nda birinci oldu. M-PATS ismi verilen sistem uzay giysisinden dışkının dışarı atılmasını sağlıyor, hastalar için kullanılan bir çeşit sonda sistemine benziyor. Kadınlar ve erkekler için farklı kullanımlarda tasarlanmış. Bu sistem Orion astronot kıyafetlerinde deneniyor.
Artık yeni tasarlanan uzay kıyafetlerinin içindeki tuvalet problemleri bir yana uzay istasyonun da bu sistemlerde büyük değişimler söz konusu oldu.
Tuvaletlerde vakumlu bir sistem söz konusu ve su kullanılmıyor. Atıklar farklı bir yerde biriktirilir ve uzay boşluğu ile buluşan bir tankta toplanır, böylece donduğu için kötü koku da olmaz. Astronot Tracy Dyson, geliştirilen kıyafetlerde kadınların tuvalet ihtiyacını gidermek için tamamen soyunması gerektiğini, erkeklerin ise bir fermuarla bu işi halledebildiğini söylüyor.
