Sosyal güvenlik mevzuatı, belirli şartları yerine getiren emeklilere ve emekli yakınlarına çift maaş hakkı tanımaktadır. Hatta bazı durumlarda bu kriterleri sağlayanlar için üç maaş alma olanağı da bulunmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), emekli olanların yaşam standartlarını yükseltmek ve ekonomik güvencelerini artırmak amacıyla çeşitli fırsatlar sunmaktadır. Ancak bu fırsatlardan yararlanmak için belli şartları yerine getirmek gerekmektedir.
12 AY BOYUNCA ÇİFT MAAŞ
Sosyal güvenlik mevzuatına göre bir sigortalı vefat ettiğinde, eşi ister çalışsın ister emekli olsun ölüm maaşı alma hakkına sahiptir. Eşlerden birisi vefat ettiğinde, sağ kalan eşe maaş bağlanmaktadır ve bu durumda kadın ya da erkek olmanın bir önemi bulunmamaktadır.
Çalışmayan veya emekli olmayan bir kişi, vefat eden eşinin maaşının yüzde 75'ini alırken, çalışan veya emekli olan kişi, ölen eşinin maaşının yüzde 50'sini almaktadır. Maaş alma şartlarını karşılayan çocuklar varsa, ödenecek para belli oranlarda pay edilmektedir.
Vefat eden sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya SSK sigortalıları için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıl boyunca sigortalı olup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekmektedir.
En düşük emekli aylığı ödemesi 7 bin 500 lira olarak belirlenmiştir. Vefat eden sigortalılardan dolayı gelir ve aylık alan hak sahiplerinin aylık tutarı, hisseleri oranında hesaplanmaktadır.
Örneğin, eşinin vefat etmesi nedeniyle yüzde 50 hisse oranına sahip olan eşe, 3 bin 750 liradan az ödeme yapılamamaktadır. Hem emekli aylığı hem de eşinden maaş alan bir kişiye alt sınır aylığı düzenlemesi kapsamında en az 11 bin 250 lira ödenebilmektedir.
2008 öncesinde vefat eden sigortalıların yakınları, farklı kurumlardan hem yetim hem de dul maaşı alabilmekteydi. Ancak 2008 sonrasında bu sistem değiştirildi ve yüksek olan maaş tercih edilip alınmaktadır. Yani hem eşini hem de babasını kaybeden bir kadın, 2008 sonrasında sadece birisinin maaşını alabilmektedir. Ancak bazı istisnalar da bulunmaktadır.
Bazı istisnai durumlarda, 3 maaş alma imkanı da mümkün olabilmektedir. Bir kadın emekli olduktan sonra çalışmaya devam ediyor ve aynı zamanda eşinin maaşını alıyorsa, bu durumda 3 farklı maaş alma hakkına sahip olabilir. Ancak bunu kurumdan da alması gereken durumlar bulunmaktadır.
Emekli bir kadın, ilk maaşını kendi emekliliğinden alırken, ikinci maaşını vefat eden eşinden dolayı alabilmekte ve üçüncü maaş da eğer babası memur emeklisi ise ve vefat etmişse, babasının maaşı olarak ödenmektedir.
4/a'dan olan anne ve 4/a'dan olan baba için ayrı ayrı ölüm aylığı hak kazanılması durumunda, yüksek olan aylığın tamamı, düşük olan aylığın yarısı ödenmektedir. Hak sahibi kişi, 18 yaşına kadar her iki aylığı alabilirken, daha sonra yalnızca yüksek olan aylığı almaya devam etmektedir.
