Öz farkındalık ve öz değerlendirme farkındalığının çocukların hayat başarısının artmasında önem taşıdığı belirten Eğitimci Can Uysal, çocukların hayat başarılarını artırmaları için önerilerde bulundu.
Çocuğun eğitiminde erken yaşta geliştirdiği sosyal duygusal becerilerin, ileriki yıllarda akademik başarısı, kuracağı ilişkiler hatta profesyonel hayatı üzerinde bile güçlü bir etkisi vardır. Duygusal ve sosyal gelişimi sağlıklı olan bir çocuk ileride mutlu ve toplum içinde uyumlu bir birey olacaktır.
Çocuklar 4 yaş itibariyle tam olarak sosyalleşmeye başlamaktadır. Ailelerinden edindikleri sosyal beceri eğitimini okuldaki akranları içerisinde göstermeye başlar. İlkokula kadar olan süreçte çocukların anaokullarına gönderilmesi, akran ilişkilerinin erken yaşta başlamasını ve gelişmesini sağlar.
Çocuk ile işbirliği yapılmalı
İşbirliği çocukların özellikle iş hayatında ihtiyaç duyacağı bir beceridir. Aynı zamanda çocuklara yardımlaşmayı ve dayanışmayı öğretir. Bu becerisi gelişmiş çocuklar, ilerideki iş hayatlarında takım arkadaşlarından gelen desteği kabul edip takım çalışması yürütebilirler. Bu tür oyunlar çocukların duygularını düzenlemelerine yardımcı olur.
Öz değerlendirme farkındalığı oluşturulmalı
Çocuğunuzun duygu düşünce ve davranışlarını farklı ortamlara göre ayarlaması, dürtü kontrolü, hedefine yönelik davranışlarını düzenlemesi için çocuğunuzu öz değerlendirme konusunda destekleyin. Öz değerlendirme becerisine sahip olan bireyler duygularının farkında olabilmenin yanı sıra dürtülerini daha iyi kontrol edebilme becerisini de sahiptirler.
Empati becerisi kazandırılmalı
Çocuğunuzun söylediklerini anlamaya çalışın. Çocuğunuzla yaptığınız konuşmalarda “Onun için anlamı ne? Ona ne hissettiriyor?” sorularının cevabını arayın.
Siz de kendi duygu ve düşüncelerinizi net olarak söyleyerek çocuğunuzun empati gelişimine destek olun. Çok yorgun olduğunuz bir günde, çocuğunuzun parka çıkma teklifini reddettiğinizde bunun nedenini ve nasıl hissettiğinizi de onunla paylaşın. Çözümün çoğu kez çocuğunuzdan geldiğini duyduğunuzda paylaşımlarınız daha keyifli olacaktır.
Yüz mimiklerini keşfetme ve özümseme egzersizleri yapılmalı
Yüz ifadelerini okuma aktiviteleri çocukların duyguları tanıma becerisini geliştirir. Bu şekilde çocuklar başkalarıyla empati kurabilme yeteneğini kazanırlar. Aynı zamanda, öfke patlaması ve ağlama gibi kendi yaşadıkları duygu değişimleri üzerinde de kontrol sahibi olurlar.
İlişki kurma ve iletişim becerileri için rol model olunmalı
Çocukların duygularını ifade etmeleri için onları cesaretlendirmek kendilerine güvenmelerini sağlar. Bu sayede başkalarının duygularını da anlayabilirler. Sağlıklı ve ilişki kurabilmek için en önemli unsur ise başkalarını anlayabilmektir.
Kitap kurdu modeli olunmalı
Çocuklar kendilerine söylenenlerden daha çok gördüklerini örnek almaktadırlar. Bu neden ile özendirmenin en güzel yolu olarak çocuğa rol model olmak ve evde kitap okuyan aile bireyleri okunanlar üzerine konuşmalar yapılmalıdır. Bunu gören çocuk okumanın önemlini daha iyi anlayacaktır. Dolayısı ile çocuğun etrafında çok kitap ve kitap okuyan kişiyi görmek okuma alışkanlığı kazanmasına yardımcı olacaktır.
“Öz farkındalık” oluşturulmalı
Çocukların kendi duygularını tanımak, adlandırmak kendi davranışlarını ve kararlarını nasıl etkilediğini fark etmelerini sağlar.
Sağlıklı bir rol model olunmalı
Anne ve baba, çocuğa kendi duygularını gösterir, adlandırır, hatta bu duyguları düzenlemek için ne gibi stratejileri olduğunu öğretirlerse çocuklar da benzer durumlarda nasıl tepki vereceklerinin en sağlıklı yolunu öğrenmiş olur.
Çocuğun olumlu veya olumsuz her tür duygusuna saygı göstermek önemlidir. Bunların yanı sıra çocuklara akranlarıyla ilişki kurabilmeleri için fırsat yaratmak çok büyük fayda sağlayacaktır. Bu sayede çocuklar paylaşmayı, problemlerini çözebilmeyi öğrenirler.
Kaybetmelerine izin verilmeli
Kaybetme deneyimini yaşamak çocuklara, günlük yaşamlarında ihtiyaç duyacakları başa çıkma becerisini kazandırır. Aynı zamanda çocuklara, akranlarıyla iyi ilişkiler kurmak için gereken gerçek bir yaşam deneyimi sağlar.
