Emeklilik başvurusu yaparken belirlenen tarih, emekli aylığı miktarını büyük ölçüde etkiliyor ve bazen %10-15 daha fazla maaş almanızı sağlayabiliyor. Peki, emekli aylığını artırmak için ne yapabilirsiniz? İşte ayrıntılar:
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Mart ayında çıkan yasayla emeklilik başvurusu yapanların aylık bağlama işleminin tamamlandığını söylemişti. Ancak, erken emekli olmanın sevincini yaşayan bazı kişiler, aldıkları emekli maaşının düşük olduğundan şikayet ediyorlar.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre, erken emekli olanlar ve emekli olmayı bekleyenler, emekli maaşlarını artırma yollarını araştırıyorlar.
Emekli aylığı alarak çalışanlar, sosyal güvenlik destek primi (SGDP) kesintisiyle karşılaşıyorlar. Ancak, bu kesilen prim, emekli aylığına herhangi bir katkıda bulunmuyor. Erken emekli olanların düşük emekli maaşlarını artırabilmeleri için asgari ücretin en az üç katı veya daha yüksek bir ücretle çalışmaları gerekiyor. Bu yolun cazip olup olmadığını belirlemek için alacakları maaş artışının, kaybedecekleri emekli aylığını karşılayıp karşılamayacağını hesaplamaları önemlidir.
Çalışmaya devam edenler için emekli aylığını artırmak için brüt ücretlerinin yüksek olması ve mümkün olduğunca uzun süre çalışmaları gerekmektedir. Emekli aylığı, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildirilen prime esas kazançların aylık bağlama oranı (ABO) ile çarpımıyla hesaplanır. Aylık bağlama oranı, çalışılan prim günü sayısına göre değişir ve her 360 günlük çalışma süresine karşılık aylık bağlama oranı 2 puan artar.
Önceden, 2000 yılı öncesinde emekli aylığı bağlanırken son 5 yılın ortalama gelirine bakılıyordu. Bu nedenle, çalışma hayatlarının büyük bir kısmında düşük ücret alan kişiler bile son 5 yıl içinde yüksek gelir bildirdiklerinde emekli aylıklarını artırabiliyorlardı. Ancak 2000 yılından sonra sistem değişti ve tüm yılların gelir ortalaması dikkate alınmaya başlandı. Bu nedenle, emekli aylığını yükseltmek için çalışırken elde edilen gelirin yüksek olması ve bordroya gerçek değerlerin yansıtılması önemlidir.
Gerçekte yüksek gelire sahip olmalarına rağmen bordroda düşük gelir gösterilen kişiler, emekliliklerinde büyük hayal kırıklığı yaşayabilirler. Kazançları bordroda eksik gösterilen kişiler, işsizlik nedeniyle itiraz etmekte zorlanabilirler. Bu durumdaki kişiler, işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde hizmet tespit davası açarak kanıtlar toplamalıdır. Davayı kazananlar, emekli aylıklarının yükseltilmesini sağlayabilirler.
Ayrıca, ilk emekli olunan tarih, emekli aylığı miktarını önemli ölçüde etkiler. Özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde emeklilik başvurusunun tarihi, bağlanan emekli aylığı tutarında %10-15 gibi farklara neden olabilir. Örneğin, 2022 yılında emeklilik başvurusu yapanlar, 2023 yılına göre %10 daha yüksek bir maaşla emekli olmuşlardır.
Yıllık enflasyonun, Ocak ve Temmuz aylarındaki emekli aylığı zamlarından daha yüksek olması ve gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) artışının yüksek beklendiği yıllarda, emeklilik başvurusunu Ocak ayında yapmak daha avantajlı olabilir. Ancak, bu durumda üç aaylık emekli maaşı alınmaz, bu kaybı göz önünde bulundurmak önemlidir.
Emekli aylığı hesaplama sisteminden kaynaklı olarak, brüt ücreti asgari ücret veya ona yakın olanların emekli aylıkları, çalışmaya devam ettikçe azalma eğilimindedir. Bu, hem çalışanlar hem de SGK açısından ciddi bir sorun yaratmaktadır. Prim günlerini tamamlayan çalışanlar, emekli aylıklarının düşmesini önlemek için sigortalı çalışmayı bırakıp kayıt dışı çalışmayı tercih edebilirler.
