Ev hizmetlerinde ayda on günden fazla gündelikçi, temizlikçi, çocuk bakıcısı çalıştıranlar sigorta yaptırılması zorunludur.
Ayda on günden az çalıştırılan, gündelikçi ve bakıcılar için de iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi yaptırılması gerekiyor. Asgari ücret zammı ile birlikte ev hizmetlerinde çalıştırılan işçilerin ödenmesi gereken primleri de arttı.
İş Kanunu’na göre, nitelikleri bakımından en çok 30 iş günü süren işlere süreksiz iş, bu durumdan fazla devam edenlere sürekli iş deniliyor. Ev hizmetlerinde çalışanlara sigorta yaptırma zorunluluğu olarak, olmadığını belirlemek için öncelikle işin sürekli olup olmadığının belirlenmesi şarttır. İşçinin haftanın ya da ayın belirli günlerinde aynı eve ev hizmetinde çalışmak üzere gelmesi , bu çalışmanın takip eden aylarda da devam etmesi “sürekli çalışma” olarak nitelendiriliyor. Bu kişiler için sigorta yaptırmak zorunludur.
İşçi eve belirsiz aralıklarla, çağrı üzerine geliyorsa, bu durumda ne kadar sürecek olursa olsun süreksiz çalışma olarak dikkate alınıyor. Bu durumda sigorta yaptırmak gerekmiyor.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun ek 9’uncu maddesinde, evde çocuk bakıcısı, hasta bakıcı, gündelikçi, bahçıvan veya konut kapıcısı olarak çalışmalar ev hizmetleri olarak geçiyor. Bu kişilerin çalıştıkları her gün için sigorta primi ödemesi gerekiyor.
Ayda on gün ve üzerinde ev hizmetlerinde işçi çalıştıranlar, brüt ücret üzerinden prim ödüyorlar. Asgari ücretle çalışan bir işçiyi ev hizmetlerinde 10 gün çalıştıranlar, şu an bin 676.81 TL, 30 gün çalıştıranlar, ise 5 bin 30.43 TL ödeniyor.
2024 yılında ise bu işçileri ayda 10 gün çalıştıranlar 2 bin 500.31 TL, 30 gün çalıştıranlar da 7 bin 500.94 TL prim ödenmesi gerekiyor. Primini düzenli yatıranlar ise aylık bildirimlerini zamanında yapanlar 5 puanlık prim indiriminden yararlanabiliyor. Böylelikle, gelecek yıl 10 gün çalıştıranlar 2 bin 166.94 TL, 30 gün çalıştıranlar 6 bin 500.81 TL prim ödeyecekler.
Ev hizmetlerinde çalıştırılan kişi, emekliyse sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödenmesi gerekiyor. Emekli işçiyi 2023’ün ikinci yarısında on gün çalıştıranlar bin 430.88 TL, 30 gün çalıştıranlar ise 4 bin 292.64 TL prim ödeniyor. Gelecek yılsa on gün çalıştıranlar 2 bin 133.60 TL, 30 gün çalıştıranlar da 6 bin 400.80 TL prim ödenmesi gerekiyor.
Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süreyle işçi çalıştıranlar iş kazası ve meslek hastalığı için prim ödeniyor. Böylece olası bir iş kazası riskine karşı işçiyi güvence altına alınarak, sigortasız işçi çalıştırma suçlamasından kurtuluyorlar.
2023 yılının ikinci yarısında ayda on günden az süre ile ev hizmetlerinde çalıştırılan işçiler için günlük 8.4 TL olan prim tutarı, gelecek yıl 13.34 TL’ye yükselecek.
Asgari ücrete kadar olan ücretlerden, gelir vergisi ve damga vergisi alınmadığı için ev hizmetlerinde asgari ücret ile çalıştırılan işçiler için ayrıca vergi ödenmiyor. Yalnız, asgari ücretin üzerine 100 liradan fazla ödeme yapılsa vergisinin ödenmesi gerekiyor.
Kanuna göre, ev hizmetlerinde çalışanların işvereninin gerçek kişi olması gerekiyor. Şirket üzerinden ev hizmetlerinde ise işçi çalıştırılamaz.
Ev hizmetlerinde işçi çalıştıranlar “kolay işverenlik” hükümlerinden yararlanıyorlar. Ayda on günden fazla işçi çalıştıranların e-Devlet’ten giriş yaparak, kolay işverenlik bölümünü seçerek “Ev hizmetlerinde on günden fazla çalıştırılacaklara ilişkin form” doldurmalıdır. İşçi ve işverence imzalanan form, en yakın sosyal güvenlik merkezine veriliyor. Formda işçinin işe başlama tarihi, evde ne iş yapacağı, ayda kaç gün çalışacağı, ücret tutarının ne olacağına ilişkin bilgiler yer alıyor.
Ev hizmetlerinde ayda 30 günden az sigortalı olarak çalışan kişiler, eksik günlerinin primini kendileri ödeyerek prim günlerini ayda 30 güne tamamlayabiliyorlar. Farklı işverenlerin yanında her birinde on günden az çalışanlar, 30 günlük sürenin tamamının primini kendileri ödeyebiliyorlar.
Primini kendileri ödeyenlerin ödemeleri gereken prim tutarı 2023’ün ikinci yarısında günlük 145.32 TL, aylık ise 4 bin 359.71 TL olarak belirlendi. Yeni yılda bu kişiler günlük 216.69 TL, 30 gün için de 6 bin 500.81 TL prim ödeyerek bu süreleri emekliliklerine saydırabiliyorlar.
