Deyim yerindeyse en büyük kitle imha silahı cehalettir.
Cehalet, önyargıyı; önyargı taassubu: taassup da şiddet ve kavgayı tetikliyor.
Bugün dünyada yaşanan mezhep kavgalarının ve çatışmalarının temelinde bu hastalık yatmaktadır.
Bu durumun zıddı ve panzehri ise bilgidir. Neticede bilgi en güçlü ve kalıcı silahtır.
Bilgi, bilinçlenmeyi; bilinçlenme, hoşgörüyü; hoşgörü ise adaleti ve merhameti beraberinde getirir.
Bugün kanayan yarayı, akan gözyaşı ve kanı durdurmanın yolu bilginin yanında “öteki”ni anlamaktan geçiyor.
Tek tipçi, otoriter, “kargadan başka kuş tanımam” mantalitesiyle olaylara yaklaşmanın sonunda ortaya çıkan ağır faturaları geçmişte ödediğimiz gibi hala ödemeye devam ediyoruz.
70’li yıllarda yaşanan olaylar, Sivas, Maraş, Başbağlar vb. katliamlar hala hafızalarımızda dün gibi duruyor.
O yüzden “öteki”ni ve değerlerini anlayabilme, empati kurup saygı duyabilme becerisini gösterebilme erdemi çok değerli ve önemli.
Bu konu, bilgi ve bilinçlenmenin ötesinde hemen yanı başımızdaki insanları anlama, onlara dokunabilme, iletişim kurabilme adına çok kıymetli.
Konuya hemen teolojik reflekslerle bakmak yerine, temel insan hakları ve özgürlükler bağlamında bakmanın daha doğru olacağı kanaatindeyim.
Neticede insanların düşünme, inanma, düşüncelerini ifade edebilme, ibadetlerini yerine getirebilme gibi en tabi hakları doğuştan gelir ve elinden alınamaz haklarındandır.
Bu konu aynı zamanda milli birlik ve güvenlik konusudur. Çünkü, bu noktada bilinçli ve hazırlıklı olmazsak geçmişte olduğu gibi her zaman tuzağa düşme ihtimali mevcuttur.
Hani askeri terminolojide bir söz vardır; “Barış zamanı ter dökmeyenler, savaş zamanında kan dökerler.” Biz bugün aklıselimle hareket edip gerekli önlemleri almazsak, yarın en ufak bir provokasyonda birbirimize rahatlıkla düşürülebiliriz.
Bu noktada tarihin verilerinden mutlaka yararlanmalıyız. Doğru ve objektif tarih okumaları yapmalıyız.
Merhum Hasan Onat Hoca’nın deyimiyle, eğer tarihi ve tarihi şahsiyetleri doğru okumazsanız, onları ya kutsarsınız ya da düşmanlaştırırsınız.
Örneğin, Kerbela’yı doğru okuyup anlamazsanız, bugün -hiç alakası olmadığı halde- birbirinizi suçlar, yeni Kerbelalara kapı aralarsınız.
İslam Tarihini doğru okumazsanız, İslam ve Müslümanlar arasındaki uçurumu izah edemezsiniz.
Mezhepler Tarihini bilmezseniz, ‘mezhepli olmak’la‘mezhepçi olmak’ arasındaki nüansı yakalayamazsınız.
Tarihte yaşanan din-iktidar ilişkilerini bilmezseniz, bugünkü hadiseleri ve adeta dinleştirilmiş mezhep algılarını ve sonucunda ortaya çıkan çatışmaları çözemezsiniz.
Yazımın başına dönüyor ve tekrar ediyorum: Bilgi güçtür.
17.11.2023
İHSAN ÜNLÜ
DİB Başkanlık Müşaviri
