Havaların soğuması ile birlikte sobaların yakılmaya başlamasının ardından uzmanlardan da arka arkaya soba zehirlenmelerine dikkat edilmesi hususunda uyarılar gelmeye başladı. Soba zehirlenmesi, odun, odun kömürü, propan gibi yakıtların soba içinde yakılması ve sobaların içinde biriken gazı mekan içine kaçırmasıyla gerçekleşir. Soba zehirlenmesi ile vücut oksijensiz kalır ve tehlikeli sonuçlar ortaya çıkar.
Soba Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Soba zehirlenmeleri diğer zehirlenme türlerinden daha farklı belirtilere sahiptir. Gaz kaynaklı bir zehirlenme olduğu için beyin fonksiyonlarını etkileyen zehirlenme belirtileri ile ayırt edilebilir. Soba zehirlenmesi belirtileri şöyledir:
- Unutkanlık
- Göğüs ağrısı
- Uyuşukluk
- Hareketsizlik
- Baş dönmesi
- Dikkat dağınıklığı
- Bilinç bulanıklığı
- Bilinç kaybı
- Göz kararması
- Bayılma
- Yorgunluk
- Solunum zorluğu
- Kas koordinasyonunda zayıflama
Soba zehirlenmesi belirtileri dikkate alınması oldukça önemli olan zehirlenme belirtileridir. Soba gazı zehirlenmeleri hastaların sağlıklarında ciddi problemlere yol açabilir ve tedavisi şarttır.
Organ ve dokuların zedelenmesine neden olabilen soba zehirlenmeleri genellikle geceleri kişilerin uyuduğu saatlerde gerçekleşir.
Kokusu olmayan bu gazlar uyku halindeyken fark edilmesi imkansız olur. Bu da kişinin gaz kaçağının farkına varmadan hayatını kaybetmesine neden olabilir.
Soba zehirlenmelerinin önüne geçebilmek için sobaların ve soba borularının temizliği düzenli aralıklarla aksatılmadan gerçekleştirilmelidir.
Soba Zehirlenmesi Neden Olur?
Soba zehirlenmesi nedir ve neden olur, soruları soba zehirlenmesi ile ilgili önlem almak isteyen kişilerin cevap aradığı soruların başında gelir.
Soba zehirlenmeleri, ısınma amacıyla kurulan sobaların içlerindeki zehirli gazları dışarı kaçırmaları ile gerçekleşir.
Kokusu ve rengi olmayan karbonmonoksit gazı kişiler tarafından fark edilmez ve zehirlenmelere yol açar.
Soba zehirlenmesi olaylarının önüne geçilmesi için bazı önlemler alınabilir.
Bu önlemler sayesinde, zehirlenme vakalarının azalması sağlanır ve kişilerin sağlıklarının korunması hedeflenir.
Evlerdeki kombilerin ve sobaların bakımlarının düzenli olarak yaptırılması bu tür gaz zehirlenmelerinin önlenmesinde etkilidir.
Karbonmonoksit gazı çıkartan ürünlerin yer aldığı noktaların doğru bir şekilde havalandırılması gerekir.
Karbonmonoksit gazları kişiler tarafından fark edilemez ancak karbonmonoksit dedektörleri sayesinde karbonmonoksit gaz kaçakları tespit edilebilir ve bu konuda hızlı bir şekilde aksiyon almak mümkün hale gelebilir.
Soba Zehirlenmesi Kaç Saatte Belli Olur?
Soba zehirlenmesi belirtileri yaklaşık olarak 15-30 dakika içinde kendini göstermeye başlar. Bu dakikalarda solunumda problem yaşama, öksürme, gözlerde yanma gibi çeşitli etkiler görülebilir.
Belirtilerin fark edildiği ilk anda ortamın terk edilmesi ve sonrasında ortamın havalandırılarak karbonmonoksit gazından arındırılması önemli bir yere sahip olur.
Soba zehirlenmesi şüphesi taşıyanların sağlık kurumlarına başvurması ve zehirlenmenin tespit edilebilmesi ve tanı konulabilmesi için bazı testlerden geçmesi gerekir.
Soba zehirlenmelerinde hem kişilerin durumu incelenir hem de bazı testler yapılır, böylece hastaların zehirlenme oranları daha kolay bir şekilde görülebilir.
Zehirlenme tanısının konulabilmesi için hastanelerde doktor gözetiminde yapılan testlerin bazıları şunlardır:
- Karboksihemoglobin düzeti
- Serum biyokimyası
- Arter Kan Gazı analizi
- EKG
- LDH
- Tam kan satımı
- Tam idrar tahlili
- Tomografi
- MRI
- Toksikolojik incelemeler
- Laktat düzeyi
Soba Zehirlenmesi Nasıl Geçer?
İlk yardımın her türü soba zehirlenmesi olaylarında oldukça önemlidir. Zehirlenmeye maruz kalan kişinin bulunduğu yer hemen havalandırılmalı ve oksijen girişi sağlanmalıdır.
Hastanın ortamdan hızlı bir şekilde uzaklaştırılması hastanın göreceği hasarların azaltılması açısından etkili olur.
Hastaneye götürülen hastalara öncelikle saf oksijen verilir ve vücutlarındaki oksijen seviyesinin yeniden kazandırılması sağlanır.
Dokulara oksijen taşınması ile doku hasarlarının ve ölümün önüne geçilmek hedeflenir.
Zehirlenmenin hafif ya da ağır olmasına bakılmaksızın oksijen tedavisi tüm hastalara öncelikli olarak uygulanır.
Zehirlenmenin ilk etkilerinin atlatılmasının ardından hastanın zarar görme oranına bağlı olarak tedavisine devam edilir. Bazı tedaviler ev ortamında sürdürülebilirken bazı vakalarda hastanede bakım gerekebilir.
Soba gazının verdiği zararın tespit edilmesinden sonra hastane ortamındaki tedavi süreci başlar.
Beyin, kalp ve akciğer gibi kritik organların zarar görme yüzdeleri uzman doktorlar tarafından incelenir ve bu doğrultuda bir tedavi planı oluşturularak hastanın en kısa sürede sağlığına kavuşması amaçlanır.
Soba hangi durumda zehirler?
Soba zehirlenmesi soba borularından sızan gazlar nedeniyle oluşur. Sobalarda hasar oluşması soba zehirlenmesini tetikler. Karbonmonoksit gazının açığa çıkması sonucunda zehirlenme meydana gelir.
Soba zehirlenmesi nasıl anlaşılır?
Zehirlenmenin anlaşılabilmesi için bazı belirtiler takip edilebilir. Mide bulantısı, baş ağrıları, yorgunluk gibi hisler soba zehirlenmesi yaşan kişilerin yaşadığı belirtiler arasında görülür.
Soba zehirlenmesi nasıl önlenir?
Bu durumun önüne geçilebilmesi için özellikle rüzgarlı havalarda sobaların ateşli şekilde bırakılmaması gerekir. Soba içerisinde yeterli miktarda kömür olmalı ve yakım işlemi esnasında kapakların açık olması sağlanmalıdır. Baca ve boruların temizliğinin düzenli olarak gerçekleştirilmesi ve boruların sağlamlığının kontrol edilmesi soba zehirlenmelerinin önlenmesinde etkili yöntemler içinde bulunur.
Soba zehirlenmesi ne zaman belli olur?
Soba kaynaklı zehirlenmelerin etkileri genellikle 15-30 dakika içinde kendini göstermeye başlar. Soba gazlarından zehirlenenlerde öksürme, boğazda tahriş hissi, mide bulantısı gibi farklı belirtiler gözlemlenebilir.
Soba yanan odada uyunur mu?
Eğer sobalı bir ortamda kalıyorsanız sobanın olduğu oda yerine farklı bir odada uyumayı tercih edebilirsiniz. Sobanın bulunduğu oda her zaman bir risk oluşturabilir bu yüzden imkan varsa sobanın ısının ulaşabileceği bir noktada uyumanız daha iyi olur.
Soba zehirlenmesine ne iyi gelir?
Zehirlenme gerçekleştiyse öncelikle kandaki azalan oksijen miktarının geri yerine getirilmesi gerekir. Bu yüzden zehirlenen kişinin açık havaya çıkartılması ve oksijen desteği sağlanması önemli bir yer tutar. Soba gazı salınımının olduğu alanda mekanın havalandırılması ve zararlı gazların dışarı çıkmasının sağlanması oldukça önemli olur.
Soba yakarken nelere dikkat edilmelidir?
Soba yakılırken kömür sobası sönmemişse yanan kömürün üzerine direkt olarak su dökülmesi önerilmez. Lastik, plastik, tıbbi atıklar ve çöplerin sobalarda yakılması doğru değildir. Sobalarda yalnızca odun, kömür gibi yakılacak malzemelerin kullanılması gerekir. Kömür çuvallarının yakılması da tehlikeli olur.
